سیم افشان
وقتی کلید برق خانه‌مان را می‌زنیم و چراغ روشن می‌شود، کمتر به این فکر می‌کنیم که پشت این جریان ساده چه فرایند پیچیده‌ای پنهان است. سیم و کابل برق محصولی نیست که به‌سادگی ساخته شود؛درسته که روند تولید سیم و کابل های برق در کارخانه ها یکسان است اما پشت آن سال‌ها تجربه، دانش مهندسی و کنترل کیفی دقیق قرار دارد. در این مقاله، شما را قدم‌به‌قدم با فرایند تولید سیم و کابل برق از ذوب فلز تا روکش نهایی بیشتر آشنا می‌کنیم.
مراحل کلی فرآیند تولید سیم و کابل برق
تولیدات سیم و کابل های برق از مواد خام فلزی و پلیمری تا محصولی پیچیده و استاندارد شامل فرایند زیر است:
- آماده‌سازی مواد اولیه
کشش مفتول
عملیات حرارتی (آنیلینگ)
استرندینگ (رشته‌کشی و تابیدن)
عایق‌کاری و روکش‌زنی
کابل‌سازی و افزودن لایه‌های محافظ
آزمایش‌های کنترل کیفیت
بسته‌بندی و آماده‌سازی برای مصرف
آماده‌سازی مواد اولیه
انتخاب و آماده‌سازی مس و آلومینیوم
بیشتر سیم‌ها با هادی مسی تولید می‌شوند، چراکه مس رسانایی الکتریکی بالایی دارد (حدود ۹۷٪ رسانایی نقره). آلومینیوم نیز در برخی کابل‌ها استفاده می‌شود به‌ویژه جایی که وزن کمتر و قیمت پایین‌تر اهمیت دارد.
مواد عایق
PVC: پرکاربرد و اقتصادی، مناسب برای ولتاژ پایین و مصارف ساختمانی.
XLPE: مقاوم در برابر حرارت و فشار، مناسب کابل‌های ولتاژ متوسط و بالا.
PE: مقاوم در برابر رطوبت، کاربردی در کابل‌های مخابراتی و دفنی.
افزودنی‌ها و مواد جانبی
افزودنی‌هایی مانند ضد آتش، پایدارکننده‌های حرارتی، نوارهای پلی‌استری و گریس برای افزایش طول عمر و ایمنی به کار می‌روند.
مرحله کشش
در مرحله Wire Drawing مفتول‌های مس یا آلومینیوم ضخیم وارد دستگاه کشش می‌شوند. این دستگاه مفتول را از میان قالب‌هایی با قطر کمتر عبور میدهد تا ضخامت کاهش و طول افزایش یابد. این کار باعث یکنواختی و رسانایی بهتر می‌شود.
نکته فنی: اگر کشش به‌درستی انجام نشود، سیم دچار ترک‌های ریز شده و در آینده احتمال قطعی یا افت کیفیت خواهد داشت.
عملیات آنیلینگ در تولید سیم و کابل
پس از کشش، سیم‌ها سخت و شکننده می‌شوند. در فرآیند آنیلینگ (Annealing) ، سیم در دمای کنترل‌شده حرارت داده شده و سپس به‌تدریج سرد می‌شود. این تغییر ساختار کریستالی فلز، انعطافپذیری و دوام سیم را افزایش میدهد.
مرحله استرندینگ
اینجا چندین رشته سیم نازک به‌صورت مارپیچ دور هم تابیده می‌شوند تا یک هادی قوی‌تر و انعطاف‌پذیرتر شکل بگیرد (Stranding). این روش در سیم‌های افشان، که نیاز به نرمی و خم‌پذیری بیشتری دارند، بسیار رایج است.
مزیت مهم: سیم استرند شده در برابر شکستگی هنگام خم شدن بسیار مقاوم‌تر از سیم تک‌رشته‌ای است.
عایق‌کاری سیم
یکی از مهم‌ترین مراحل تولید، عایق‌کاری است. در اینجا، مواد پلیمری مانند PVC یا XLPE به‌صورت مذاب از طریق دستگاه اکسترودر روی هادی پوشانده می‌شوند.
پس از خروج از اکسترودر، سیم‌ها از یک مسیر خنک‌کننده آبی عبور می‌کنند تا عایق سخت شود. سپس اطلاعاتی مانند نوع کابل، سایز و استاندارد روی روکش چاپ می‌شود.
کابل‌سازی
زمانی که چند سیم عایق‌شده کنار هم قرار می‌گیرند، نوبت به کابل‌سازی می‌رسد. در این مرحله:
سیم‌ها با ترتیب مشخص تابیده می‌شوند.
لایه‌های پرکننده (فیلر) اضافه می‌شوند تا کابل گرد و یکنواخت باشد.
شیلد فلزی یا آلومینیومی برای جلوگیری از نویز الکترومغناطیسی اضافه می‌شود.
در نهایت، یک روکش خارجی مقاوم برای محافظت در برابر رطوبت، فشار مکانیکی و عوامل محیطی قرار می‌گیرد.
کنترل کیفیت و آزمایش‌ها
هر کابل قبل از ورود به بازار باید از آزمایش‌های مختلف عبور کند:
تست مقاومت الکتریکی: برای بررسی رسانایی
تست عایق: با اعمال ولتاژ بالا
تست کشش و خم‌شدن: برای ارزیابی مقاومت مکانیکی
تست حرارتی: بررسی عملکرد در دماهای مختلف
بسته‌بندی و آماده‌سازی نهایی
پس از تأیید کنترل کیفیت، کابل‌ها روی قرقره‌های چوبی یا فلزی پیچیده می‌شوند. متراژ و مشخصات فنی روی برچسب درج شده و محصول آماده ارسال به بازار می‌گردد.
اهمیت رعایت استانداردها در تولید سیم و کابل
تولیدکنندگان معتبر، مانند البرز الکتریک نور یا افشار نژاد خراسان .... موظف‌اند سیم و کابل‌ها را مطابق استانداردهای ملی (ISIRI) و بین‌المللی (IEC، ISO) تولید کنند. رعایت این استانداردها به معنای تضمین ایمنی جان و مال مصرف‌کننده است.
کلام آخر
فرایند تولید سیم و کابل برق مسیری طولانی و دقیق است که از انتخاب مواد اولیه مرغوب آغاز و با تست‌های سخت‌گیرانه پایان می‌یابد. هر مرحله، نقشی حیاتی در تضمین ایمنی و عملکرد دارد. بنابراین هنگام خرید، همیشه به برند معتبر و دارای استاندارد اعتماد کنید. در فروشگاه روشا الکتریک میتوانید انواع سیم و کابل برق با بهترین برند های سیم و کابل دارای استاندارد و تاییدیه های بین المللی مانند افشار نژاد خراسان ، سیم و کابل البرز الکتریک نور ، سیم و کابل راد افشان سحر ، بافه سیم گلستان و... را با بهترین قیمت تهییه کنید .
۱. چرا سیم‌های مسی نسبت به آلومینیومی محبوب‌ترند؟
زیرا رسانایی بیشتری دارند و مقاومت کمتری در برابر جریان ایجاد می‌کنند.
۲. آنیلینگ چه نقشی در تولید سیم دارد؟
انعطافپذیری سیم را افزایش میدهد و از شکنندگی جلوگیری میکند.
۳. تفاوت PVC و XLPE در عایق‌کاری چیست؟
PVC اقتصادی و رایج است، اما XLPE مقاومت بیشتری در برابر حرارت و فشار دارد.
۴. چه عواملی بر قیمت نهایی سیم و کابل اثر می‌گذارند؟
نوع هادی (مس یا آلومینیوم)، ضخامت، نوع عایق، استاندارد تولید و برند.
